ÜTOPYA VE DİSTOPYA: SEÇİM AFİŞLERİNDE İDEAL YA DA KÂBUS TOPLUMUNUN İNŞASI

Özet

İnsanoğlunun tarih boyunca var olagelen düzen arayışında, ideali yani olması gerekeni betimleyen ütopya ile olmaması gerekeni betimleyen distopya ön plana çıkmıştır. İnsanlar için değerli olan ülküler ütopya ile ortaya konulmakta, buna karşın toplumların tarihsel hafızasında yer alan olumsuzluklar ise distopya ile dışavurum yapmaktadır. Salt edebi birer terim olmanın ötesine geçerek sosyolojinin, felsefenin, sanatın yanı sıra siyaset disiplininin de merkezine yerleşen ütopya ve distopyadan demokrasilerin vazgeçilmezleri arasında yer alan siyasi partiler de siyasal iletişim faaliyetlerinde yararlanmaktadır. Bu bağlamda, teknolojideki hızlı gelişim ve dönüşüme karşın seçimlerin en eski uygulamaları arasında bulunan seçim afişleri ile siyasetçiler ve siyasal partiler reyine talip oldukları insanlara mesajını aktarmakta, propaganda faaliyeti yürütmekte ve politik bir kimlik oluşturma imkânı bulmakta, bunu yaparken de ütopya ve distopyadan yararlanmaktadır. Çalışma kapsamında, 1954 ve 1957 yıllarında yapılan genel seçimlerde Demokrat Parti ile Cumhuriyet Halk Partisi tarafından kullanılan seçim afişleri, nitel yönelimli içerik analizinden yararlanılarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak, seçim afişi analizlerinde ütopyalarda ideal toplum düzenine gönderme yapan unsurların ekonomik kalkınma, yatırım, istihdam, adalet, ülke kaynaklarının eşit paylaşımı, adil gelir dağılımı, sınıf farklarını ortadan kaldırma, eğitim ve sağlık sektöründe teknolojik dönüşüm, adil çalışma koşulları, toprağı olmayan köylülere toprak, kamusal hizmetlere köy-kent ayrımı yapmadan eşit biçimde ulaşma ile temsil edildiği, distopyaların ise genel olarak ekonomik yoksunluk, gelir dağılımında eşitsizlik, toplumsal sınıf farklılıklarına dair söylemler vb. ön plana çıkarılan toplumsal korkular ile temsilleştirildiği saptanmıştır.