TÜRKİYE'DE MEDYA TEKELİ VE ESNEK YASAL DÜZENLEMELER

Abstract

Bir üretim alanındaki hakimiyetin tek bir alanda toplanması olarak anlaşılabilecek tekelleşme, medya alanında özel bir ilgi alanını oluşturmaktadır. Toplumsal sorumluluğu olan bir alan olduğu için, gerek medya sahipliği gerekse izleyici alanında meydana gelebilecek bir yoğunlaşma istenilen bir durum değildir. Bu nedenle, medyada oluşabilecek tekelleşme durumunu önlemeye yönelik çeşitli düzenlemeler yapılmaktadır. Bu çalışma Türkiye’de medyanın tekelleşme sürecine yönelik ne gibi yasal düzenlemelerin yapıldığı ve zaman içerisinde bu düzenlemelerde ne gibi değişikliklerin meydana geldiğine odaklanmaktadır. Bu çerçevede Osmanlı Devleti döneminden günümüze uzanan süreçte medyada tekelleşmeyi önlemeye yönelik yasa ve yönetmelikler incelenmiş, konuyla ilgili maddeler ve sonraki yıllarda bu maddelerde yapılan değişiklikler betimsel olarak analiz edilmiştir. Yapılan analiz neticesinde Türkiye’de medyada tekelleşmeyi önlemeye yönelik regülasyon sürecinin çok büyük oranda görsel-işitsel alanla sınırlı olduğu görülmüştür. 1990’lı yıllarda özel kanal ve istasyonların ortaya çıkmasından itibaren hız kazanan düzenleyici maddelerin, yapılan değişikliklerle birlikte esnetildiği anlaşılmıştır. Yazılı basın ve internet ortamına yönelik bu tür düzenleyici maddelerin bulunmaması ise alanda bir boşluk yaratmaktadır. Özellikle gün geçtikçe etkisini artıran internet ortamındaki alanda medya sahiplerine yönelik düzenlemelerin eksikliği uzun vadede sahipliğin belirli noktalarda yoğunlaşması ve birbirine benzer içeriklerin artışı ihtimallerini ortaya çıkaracaktır.