İLETİŞİMSEL EYLEMİN DİJİTAL PLATFORMLAR ARACILIĞIYLA GÜNDELİK HAYATI SÖMÜRGELEŞTİRMESİ

Özet

Habermas, yaşantı-dünyası ve sistem bütünleşmesinin birbirinden ayrışması sonucunda, rasyonelleşen dünyalarda, sistemin yaşam dünyasını baskıladığını ileri sürmekle beraber; rasyonel-stratejik aklın ve normatif aklın, öznel dünyaları sömürgeleştirmesini eleştirmektedir. Çözüm olarak, rasyonel eylemin bu özelliğine karşı; ‘iletişimsel eylemi’ önermekte ve samimiyete dayalı, eşit şartlarda müzakere eden bireylerin, rasyonel aklın sömürgesine mahkûm olmayacağını düşünmektedir. Ancak Hardt ve Negri, çağımız toplumunun tasvirini, Avrupa’nın rasyonelliğinden ziyade; Amerikanvari bir enformatikleşme ile yapmaktadır. Bu enformatikleşmenin sonuçları arasında; dijital platformların gündelik hayata girmesi ile birlikte, iletişimsel eylemin gündelik hayatı sömürgeleştirmesi yer almaktadır. Çalışmanın amacı; dijital platformların ara yüzleri ve kullanım pratiklerini inceleyerek, gündelik hayattaki hangi ilişkileri ve pratikleri kolonileştirdiğini tespit etmek ve gündelik hayatın enformatikleşmesinin bir betimlemesini yapmaktır. Dijital platformların kullanım pratikleri; Giddens’ın ‘yapı’, ‘kurallar ve kaynaklar’ kavramları ve Bourdieu’nun ‘alan’ ve ‘sermaye’ kavramları ile incelenmiştir. Sonuç olarak; Airbnb, ‘konaklama’ pratiklerini kolonileştirirken; Bionluk ve Linkedin, ‘çalışma hayatının’ pratiklerini kolonileştirmektedir. Twitter; ‘düşünceleri’, Tinder; ‘aşk ve ilişki’ pratiklerini, Instagram ise; ‘fotoğraf/video ve sosyalleşme’ pratiklerini kolonileştirmektedir.